Povreda kolena lečenje i rehabilitacija
Povreda kolena je povreda koja više od drugih povreda muskuloskeletnog sistema utiče na kvalatet života, radnu i sportsku aktivnost.
Koleno je najveći zglob ljudskog tela, predstavlja ključnu pregibnu tačku donjeg kinetičkog lanca.
Po strukturi se sastoji iz dva zgloba:
- tibio-femoralni zglob, glavni zglob kolena u kome se sudaraju funkcije kontrole aksijalnog opterećenja i pregibanja.
- patelo-femoralni zglob koji predstavlja funkcionalnu adaptaciju ekstenzionog mehanizma kolena i podržava ali i značajno utiče upravo na pokrete pregibanja kolena pod opterećenjem.
Svaka porvreda kolena je teška, ipak razlikujemo neke koje su manje teške kada se radi o povredama spoljnih elemenata kolena kao što je – medijalni kolateralni ligament.
Povreda medijalnog kolateralnog ligamenta jeste neprijatna, bolna, prouzrokuje osećaj nestabilnosti kolena ali je lečenje uglavnom neoperativno. U ortopedskom protokolu lečenja ove povrede često se uprvih nekoliko nedelja aplikuje gipsana imobilizacija kako bi se postiglo obezboljavanje i obezbedile prve faze zarastanja.
One teže povrede kolena koje se odnose na povrede unutrašnjih struktura kolena kao što su meniskusi i ukršteni ligamenti.
Povreda meniskusa – povreda kolena
Meniskusi su parna unutar zglobna hrskavičava formacija, polomesečastog oblika. Poicionirani su na platou tibije sa unutrašnje i spoljašnje strane i za istu su vezani svojim ligamentima. Funkcionlano obezbeđuju produbljenje tibijalnog platoa i daju stabilnost pokretima kolena.
Povreda meniskusa izaziva funkcionalni ispad, povreda kolena, otok, bol u miru i pri pokretima. Najčešće se dešava pri rotacionim pokretima tibije u odnosu na femur i posebno su teške ako pri toj rotaciji i nose opterećenje.
Dijagnostika
Dijagnostika povrede se vrši kliničkim i radiološkim pregledom, nekad i artroskopijom. Odluku o operativnom ili neoperativnom lečenju donoci ortoped. Pacijent se uključuje u rehabilitacioni proces odmah po završenoj dijagnostici bilo u smislu lečenja ili preoperativne pripreme.
Lečenje povrede emeniskusa se sastoji u sanaciji funkcionalnog deficita povređenog segmenta i vraćanju neuromotorne kontrole kolena. U sklopu neoperativnog lečenja savetuje s eprimena PRP – krvne plazme radi stimulacije potencijalnog zarastanja povrede.
Preoperativna priprema se odnosi na korekciju otoka, i edukaciju pacijenta osnovnim PNF tehnikama kontrole kolena koje može primenjivati od prvog postoperativnog dana.
Postoperativna rehabilitacija zavisi od same tehnike operativnog lečenja i sprovodi se uz direktnu konztrolu ortopeda.
Povreda prednjeg ukrštenog ligamenta – povreda kolena
Povreda prednjeg ukrštenog ligamenta se uglavnom dešava u radno aktivnoj populaciji koja se bavi sportom bilo profesionalno, bilo rekreativno.
Prenji ukršteni ligament obezbeđuje prednje klizanje potkolenice u odnosu na nadkolenicu i predstavlja pasivni stabilizator ali i kontrolor položaja i pokreta jer mu je deo vlakana kvalitetno inervisan i vaskularizovan.
Prekid prednjeg ukrtenog ligamenta prati bol, pojava otoka unutar kolena, gubitak kontrole i koleno često kleca i pri osnovnim dnevnim aktivnostima.
Dijagnostika se sprovodi kliničkim pregledom, radiološkom dijagnostikom – MRI, a nekad i artroskopijom.
Lečenje
Procenu o operativnom ili neoperativnom lečenju donosi ortoped. Na odluku utiču brojni činioci.
U slučaju odluke o neoperativnom lečenju potrebno je sprovesti specifičan i ozbiljan rehabilitacioni proces jer je koleno ostalo bez značajng pasivnog stabilizatora i neuromotornog kontrolora.
Operatibno lečenje zahteva temeljnu preoperativnu pripremu i postoperativnu rehabilitaciju.
Postoperativna rehabilitacija se sprovodi po fazama, fazama ligamentizacije ugrađenog grafta. Važno je da rehabilitacija bude dobro koordinisana sa ortopedom operatorom.
